FBS 16 yaşında

Cihazlardan ve rüya arabalardan VIP seyahatlere kadar doğum günü ödüllerinin kilidini açın.Daha fazla bilgi

20 Mar 2025

Temel Bilgiler

Tüketici Fiyat Endeksi Nedir?

MDP-7744_2.1_1200x675_TR.png

TÜFE ne anlama geliyor?

Tüketici fiyat endeksi (TÜFE), tüketicilerin gıda, enerji, konut, giyim, ulaşım, sağlık hizmetleri, eğlence ve eğitim gibi mal ve hizmetlerden oluşan bir sepet için ödediği fiyatların ağırlıklı ortalama değişimini gösterir.

TÜFE’deki değişimler, yaşam maliyetine bağlı fiyat hareketlerini ölçmek için kullanılır. Yaşam maliyetindeki değişimlerin doğru bir şekilde ölçülmesi, muhtelif kesimler ve merkez bankaları gibi kuruluşlar açısından büyük önem taşır.

Mal sepeti nedir?

Mal sepeti, belirli tüketici ürün ve hizmetlerinden oluşan sabit bir grup olup, söz konusu ürün ve hizmetlerin fiyatları genellikle aylık veya yıllık olarak düzenli şekilde değerlendirilir. Bu sepetin oluşturulmasının amacı, belirli bir piyasa veya ülkedeki enflasyonu takip etmektir. Eğer mal sepetinin fiyatı bir yıl içinde %2 artarsa, enflasyon da %2 olarak kabul edilebilir. Mal sepeti, genel ekonomiyi temsil eden bir örneklem niteliğindedir. Bu nedenle, tüketici alışkanlıklarının yansıtılması açısından bazı mallar belirli aralıklarla yenileriyle değiştirilir.

* Mal sepeti, süt ve kahve gibi temel gıda ve içecekleri içerir. Ayrıca konut giderleri, mobilya, ulaşım ücretleri, sağlık hizmetleri, oyuncak ve hatta müze biletleri de sepete dahildir. Eğitim ve iletişim masraflarının yanı sıra tütün, saç kesimi ve cenaze hizmetleri gibi rastgele ürün ve hizmetler de sepette yer alır.

TÜFE verileri nereden bulunabilir?

Tüketici fiyatları, genel enflasyonun büyük kısmını oluşturmaktadır. Ekonomik takvimimizde TÜFE yerine "enflasyon oranı" terimini kullandığımızı fark etmişsinizdir. Bu terimler birbirinin yerine kullanılabilir ve her ikisi de aynı verilere atıfta bulunur.

Bu raporun, enflasyon oranı ve çekirdek enflasyon oranı olmak üzere iki farklı versiyonu mevcuttur. Aralarındaki fark basittir: çekirdek enflasyon göstergesi, volatilitesi yüksek olduğu için gıda ve enerji fiyatlarını hariç tutar.

MDP-7744_3_1200x400_TR.png

Bunun yanı sıra, üretici fiyat endeksi (ÜFE), toptan eşya fiyat endeksi (TEFE) ve perakende fiyat endeksi (PFE) gibi diğer enflasyon göstergeleri de bulunmaktadır. Ancak, forex işlemleri açısından TÜFE genellikle daha etkili bir gösterge olarak kabul edilir.

TÜFE nasıl kullanılır?

Daha önce de belirttiğimiz gibi, tüketici fiyat endeksi en yaygın enflasyon göstergesidir. Hükümetlere, işletmelere ve vatandaşlara ülke ekonomisindeki fiyatların belirli bir süre içerisinde nasıl değiştiğini gösterir. Perakendeciler TÜFE'ye dayanarak gelecekteki fiyat artışlarını öngörür, işverenler maaş hesaplamalarını buna göre yapar ve hükümet yaşam maliyeti artışlarını bu göstergeyi kullanarak belirler.

Enflasyon arttığında, alım gücü düşer; yani tüketiciler, aynı miktarda parayla önceye kıyasla daha az mal ve hizmet satın alabilir. Enflasyon düştüğünde ise alım gücü artar ve tüketiciler aynı fiyata daha fazla mal ve hizmet alabilir. Bu da ilgili paranın her bir biriminin (örneğin bir doların) daha değerli olduğu anlamına gelir.

Trader'lar için en önemli noktalardan biri, merkez bankalarının politika kararlarını tüketici fiyat endeksine göre belirlemesidir. Bu nedenle, yalnızca açıklanan TÜFE verisi değil, aynı zamanda trader'ların TÜFE beklentileri de forex piyasasında volatiliteyi artırır.

  • Artan fiyatlar, merkez bankalarını faiz oranlarını yükseltmeye yöneltebilir ve bu da ulusal para biriminin değer kazanmasına yol açar.

  • Öte yandan, enflasyonun aşırı düşük seviyelere inmesi durumunda merkez bankası faiz oranlarını düşürme eğiliminde olacak ve bu da kaçınılmaz olarak yerel para biriminin değer kaybetmesine yol açacaktır.

TÜFE forex işlemlerini nasıl etkiler?

Tüketici fiyat endeksinin açıklanması, forex piyasasında büyük dalgalanmalara neden olur. Ancak bunun yalnızca likit para birimlerine sahip ülkeler için geçerli olduğunu unutmayın.

Likiditeye bağlı olarak, küresel forex ticaretinde üç tür para birimi kategorisi vardır: majör çiftler, minör çiftler ve egzotik para birimleri. Majör para birimleri en popüler ve en likit olanlardır. Bunlar arasında ABD doları, İngiliz sterlini, euro, Japon yeni, Avustralya doları ve Kanada doları yer alır. Dolayısıyla, ABD, Birleşik Krallık, Kanada, Avrupa Birliği, Japonya, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın TÜFE verilerine özellikle dikkat edilmelidir.

TÜFE'ye dayalı olarak nasıl işlem yapılır?

Trader'lar, ekonomik takvimden kontrol edebileceğiniz gerçek TÜFE verisini beklentilerle karşılaştırır.

  • Gerçekleşen TÜFE verisi beklentilerden yüksekse, ilgili para birimi değer kazanır.

  • Gerçekleşen TÜFE verisi tahminlerden düşükse, ilgili para birimi değer kaybeder.

Bir sonraki TÜFE verisinin açıklanacağı gün ve saati önceden kontrol etmek, ilgili ülkenin para birimini gösteren grafikleri açmak ve fiyat hareketlerini izlemek iyi bir stratejidir. Böylece veri açıklandığında tamamen hazırlıklı olur ve hızlıca aksiyon alabilirsiniz.

Peki ya hisse senedi borsaları? Onlar da TÜFE’den etkilenir mi? Hisse senedi piyasaları genel olarak TÜFE verisinden doğrudan etkilenmez, ancak bazı durumlarda etkilenebilir. Yüksek enflasyon ve buna bağlı olarak artan faiz oranları, ekonomik etkinliğin yavaşlamasına neden olabilir. Bu nedenle, hisse senedi borsaları genellikle tüketicilerin harcamaya devam etmesine ve işletmelerin daha fazla yatırım yapmasına yol açacağı için düşük bir TÜFE oranını tercih eder.

Örnekler

Örneğin, ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu 13 Temmuz’da ABD tüketici fiyat endeksini (enflasyon oranını) açıkladı. TÜFE verisi beklentilerin üzerinde geldi. Aşağıdaki ekonomik takvim ekran görüntüsüne göz atın.

MDP-7744_4_1200x400_TR.png

Sonuç olarak, USDJPY paritesi TÜFE açıklamasını takip eden yarım saat içinde 300 puan yükseldi! Aşağıdaki grafikte bu büyük hareketi görebilirsiniz.

MDP-7744_5_1200x675_TR.png

Tüketici fiyat endeksinin analistlerin beklentilerinin altında kaldığı bir örneği ele alalım. 28 Temmuz’da Kanada’nın TÜFE (enflasyon oranı) verisi beklenenden düşük geldi. Piyasa tahmini %0,4 iken gerçekleşen veri %0,3 oldu.

MDP-7744_6_1200x400_TR.png

Açıklamanın ardından CADJPY sadece 30 dakika içinde 140 puan düştü! TÜFE gibi ekonomik göstergeler, grafiklerde büyük dalgalanmalara yol açabilmektedir. Bu nedenle, trader'lar ekonomik veri açıklamalarını yakından takip etmeli ve bu tür gelişmeler sırasında fiyat hareketlerini izlemelidir.

MDP-7744_7_1200x675_TR.png

Enflasyon şu anda ne durumda?

Pandemi kaynaklı ekonomik durgunluk sonrası yaşanan aşırı yüksek enflasyon döneminin ardından, son birkaç yılda enflasyonist baskılar azalmaya başladı. Tüketici fiyat endeksi de bu eğilimi yansıtıyor. Enflasyon oranı, 2022 yazındaki %9,1’lik zirveden 2025’in başında %3’e geriledi. Şubat ayında New York Fed, bölgesel işletmelerle maliyet ve fiyat değişimleri ile gelecekteki enflasyon beklentileri hakkında bir anket gerçekleştirdi. Hizmet sektörü şirketleri, 2024 boyunca işletme maliyetleri ve satış fiyatlarındaki artışların yavaşlamaya devam ettiğini belirtti. Buna karşın, imalat sektörü şirketleri, maliyet artışlarında hafif bir yükseliş bildirdi, ancak bu trend satış fiyatlarına yansımadı. İşletmelerin önümüzdeki döneme ilişkin tahmini ise 2025'te hem maliyetlerin hem de fiyatların artacağı yönünde. Ayrıca, geçen yıl bu dönem %3 olan bir sonraki yıla ilişkin enflasyon beklentisi, imalat sektöründe %3,5’e, hizmet sektöründe ise %4’e yükseldi. Uzun vadeli enflasyon beklentileri ise yaklaşık %3 seviyesinde istikrarını koruyor.

Önemli ekonomik gelişmeleri kaçırmamak için haberlerimizi takip edin!

Arkadaşlarla paylaş:

FBS hesabı açın

Kaydolarak FBS Müşteri Sözleşmesi koşulları ve FBS Gizlilik Politikası ile dünya finans piyasalarında işlem yapmanın doğasında bulunan tüm riskleri kabul etmiş olursunuz.